Trump ve Xi Jinping Zirvesi: Dünyanın En Büyük Rekabetinde Masada Neler Var?

ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, iki dev ekonominin ilişkilerindeki gerilimi düşürmek amacıyla Güney Kore'de yüksek riskli bir zirvede bir araya geliyor. Washington ve Pekin arasındaki ilişkiler, her iki tarafın da %100'ü aşan gümrük vergileri koyması, yapay zekâ (AI) için hayati önem taşıyan yarı iletken ihracatına ABD'nin kısıtlama getirmesi ve Çin'in de savunma sanayi için kritik nadir toprak elementleri ihracatını sınırlamasıyla son yıllarda ciddi şekilde bozuldu.

Zirvenin Kritik Gündemi: Masadaki Kilit Sorunlar

Yetkililer ağustos ayından bu yana ticaret gerilimini azaltmak için görüşmeler yapsa da, analistler zirveden ilişkileri tamamen sıfırlayacak büyük bir anlaşma çıkması beklentisinin düşük olduğunu belirtiyor. Ancak gündem, küçük anlaşmalar için bile oldukça yoğun:

Ticaret Savaşları ve Nadir Element Krizi

İki ülke arasındaki misilleme tarifeleri bir ticaret savaşına dönüşmüş durumda. Trump yönetimi, Çin'den gelen yasa dışı fentanyl akışını durdurmadığı gerekçesiyle Çin ithalatına %20 tarife uygulamış, Çin ise buna ABD tarım ürünlerine %15 tarife ile karşılık vermişti. Zirvede, Çin'in fentanyl yapımında kullanılan öncü kimyasalların ihracatını daha sıkı kontrol altına alma sözü vermesi karşılığında Trump'ın tarifeleri %10'a kadar düşürmesi bekleniyor. 

Öte yandan, Çin'in savunma ve yapay zekâ için kritik olan nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar da masadaki en sıcak ticari konulardan biri.

Teknoloji ve Jeopolitik Gerilimler: TikTok'tan Tayvan'a

Görüşmelerin kilit konularından biri de teknoloji alanındaki gerilim. Trump'ın ulusal güvenlik gerekçesiyle ABD varlıklarının Amerikalı yatırımcılara devredilmesini istediği sosyal medya platformu TikTok konusunda nihai bir anlaşmanın zirvede imzalanması bekleniyor.

Jeopolitik cephede ise Ukrayna'daki savaş ve Tayvan durumu ele alınacak. Trump, Moskova'nın yakın müttefiki olan Xi'den, Rusya Devlet Başkanı Putin'i müzakere masasına dönmeye teşvik etmesini isteyecek. Çin ise, Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı politikaları konusundaki ABD duruşuna açıklık getirilmesini talep edecek.

Analiz: Rekabette Kimin Eli Daha Güçlü?

ABD ve Çin'in müzakere pozisyonlarındaki güç dengesi karmaşık bir hal aldı. Analistler, bu gergin rekabette kimin tam olarak üstün olduğunu söylemenin zor olduğunu belirtiyor.

Hong Kong Üniversitesi'nden siyaset uzmanı Alejandro Reyes'e göre, her iki tarafın da farklı türden kozları var:

ABD'nin "Daha Yüksek Sesi" (The Louder Hand): ABD, ticaret kısıtlamaları ve tedarik zinciri kurallarını ulusal güvenlikle ilişkilendiren Japonya, Malezya ve Kamboçya gibi yeni müttefikler ve ticaret paktları ağı kurdu. Reyes, bu durumun Trump yönetimine siyasi ve hukuki ivme kazandırdığını belirtiyor.

Çin'in "Daha İstikrarlı Eli" (The Steadier Hand): Çin ise ekonomik dayanıklılığa sahip. Küresel üretimin merkezi olmaya devam ediyor, kritik mineral işlemeye hâkim ve uygulanan tarifelere rağmen modelini sürdürebileceğini kanıtladı. Çin, ticaret savaşını direncini ve dayanıklılığını artırmak için kullandı.

ABD tırmanma gücüne sahipken, Çin daha uzun süre dayanabilme yeteneğine sahip. Zirveden büyük bir uzlaşma yerine, gergin ilişkilerde ateşkes ilan edilmesi, tarifelerde erteleme veya kritik mineraller konusunda çalışma grubu kurulması gibi küçük kazanımlar çıkması bekleniyor.

Kaynak: Aljazeera